9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 141-142 Cevapları Meb Yayınları
Etkinlik 2.11 – Kuralları Keşfetme Yolculuğu I (Sayfa 141-142 Soru–Cevap)
1. Aşağıdaki tabloda bazı iyonik bileşiklerin formülü ve bu bileşiklerin sistematik adları verilmiştir. Tablodaki bilgileri kullanarak soruları cevaplayınız.
1. a) Aşağıdaki tabloda bazı iyonik bileşiklerin formülü ve bu bileşiklerin sistematik adları verilmiştir. Tablodaki bilgileri kullanarak soruları cevaplayınız.
a) İyonik bileşikleri oluşturan anyon ve katyonları belirleyip tablodaki ilgili alanlara yazınız.
| İyonik Bileşik Formülü | Bileşiği Oluşturan Katyon | Bileşiği Oluşturan Anyon |
|---|---|---|
| NaCl | Na⁺ (sodyum iyonu) | Cl⁻ (klorür iyonu) |
| Na₂S | Na⁺ (sodyum iyonu) | S²⁻ (sülfür iyonu) |
| Al₂S₃ | Al³⁺ (alüminyum iyonu) | S²⁻ (sülfür iyonu) |
| MgBr₂ | Mg²⁺ (magnezyum iyonu) | Br⁻ (bromür iyonu) |
| MgCl₂ | Mg²⁺ (magnezyum iyonu) | Cl⁻ (klorür iyonu) |
1. b) Bileşikleri oluşturan iyonların adlarını aşağıda verilen örnek iyonlar ve bu iyonların adlandırılmasındaki ilişkiyi kullanarak yazınız.
(K⁺ potasyum iyonu, Li⁺ lityum iyonu, Ba²⁺ baryum iyonu, Ca²⁺ kalsiyum iyonu, F⁻ florür iyonu, I⁻ iyodür iyonu, N³⁻ nitrür iyonu)**
Tablodaki bileşikleri oluşturan katyonlar ve adları:
- Na⁺ → sodyum iyonu
- Al³⁺ → alüminyum iyonu
- Mg²⁺ → magnezyum iyonu
Tablodaki bileşikleri oluşturan anyonlar ve adları:
- Cl⁻ → klorür iyonu
- S²⁻ → sülfür iyonu
- Br⁻ → bromür iyonu
1. c) İyonik bileşiklerin adı ile bu bileşiği oluşturan iyonların adı arasında nasıl bir ilişki vardır? Bu ilişkiyi iyonik bileşikleri adlandırma kuralına göre genelleyerek yazınız.
➡️ İyonik bileşikler adlandırılırken önce katyonun adı,
➡️ sonra anyonun adı yazılır.
ÖNEMLİ:
Katyon adı değişmez,
anyon adı “-ür” eki alır.
(klor → klorür, brom → bromür, sülfür vb.)
2. Soru İyonik bileşiklerin yapısında NH₄⁺, CO₃²⁻, NO₃⁻, SO₄²⁻ ve PO₄³⁻ gibi birden fazla atom içeren poliatomik iyonlar bulunabilir. Bu iyonlar sistematik adlandırma kurallarını değiştirmez.
Aşağıdaki bileşikleri adlandırınız:
- CaCO₃ → Kalsiyum karbonat
- Mg(NO₃)₂ → Magnezyum nitrat
- NH₄NO₃ → Amonyum nitrat
- K₃PO₄ → Potasyum fosfat
3. Soru Cu⁺, Cu2⁺, Fe2⁺, Fe3⁺ örneklerinde olduğu gibi bazı geçiş ve p bloku metalleri, bileşiklerinde birden fazla katyon formunda bulunabilir. Buna göre
3. a) Cu⁺, Cu²⁺; Fe²⁺, Fe³⁺ örneklerinde olduğu gibi bazı geçiş metalleri birden fazla katyon oluşturabilir.
FeCl₂ ve FeCl₃ bileşiklerini kuralına göre adlandırınız.
Genellemeleriniz sonucu oluşturduğunuz kural bu bileşikleri adlandırmak için yeterli midir? Neden?
- FeCl₂ → Demir(II) klorür
- FeCl₃ → Demir(III) klorür
Açıklama: Geçiş metalleri birden fazla yükle katyon oluşturabildiği için, metalin hangi yükte olduğunu belirtmek gerekir. Bu yüzden Romen rakamı kullanılır.
Bu nedenle genel kural yeterli değildir, çünkü metalin yükseltgenme basamağı belirtilmelidir.
3. b) Aşağıdaki iyonik bileşiklerde aynı metalin birden fazla katyon formu bulunmaktadır. Bu bileşiklerdeki adlandırma kuralını belirleyiniz ve belirlediğiniz kuralı kullanarak bileşikleri adlandırınız.
- CuO → Bakır(II) oksit
- Cu₂O → Bakır(I) oksit
- CuF₂ → Bakır(II) florür
- CuBr₂ → Bakır(II) bromür
- FeO → Demir(II) oksit
Kural: ➡️ Eğer metal birden fazla katyon oluşturuyorsa metalin yükü parantez içinde Romen rakamı ile belirtilir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.