10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 44-45 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Kimya – MEB | Sayfa 44–45 “Kontrol Noktası” Soruları ve Cevapları

Soru 1 - Na₂S (sodyum sülfür) ve Cu(NO₃)₂ [bakır(II) nitrat] çözeltileri karıştırıldığında herhangi bir çökme meydana gelir mi? Bu olaya ait kimyasal denklemi ve net iyon denklemini yazınız.

• Evet, çökelme oluşur. CuS suda çok az çözünür ⇒ çöker.
• Moleküler denklem: Na₂S(aq) + Cu(NO₃)₂(aq) → CuS(s) + 2NaNO₃(aq)
• Net iyonik denklem:Cu²⁺(aq) + S²⁻(aq) → CuS(s)
• Seyirci iyonlar: Na⁺(aq), NO₃⁻(aq)

2. Soru : Cu(OH)₂ [bakır(II) hidroksit], Fe(OH)₃ [demir(III) hidroksit] ve CaCO₃ (kalsiyum karbonat) katılarından her birini ayrı ayrı oluşturabilmek için hangi tuz çözeltileri karıştırılabilir?

Cevap (örnek çözelti çiftleri ve denklemler):

Cu(OH)₂ oluşturmak için: Cu(NO₃)₂(aq) + 2NaOH(aq) → Cu(OH)₂(s) + 2NaNO₃(aq)

Fe(OH)₃ oluşturmak için: FeCl₃(aq) + 3NaOH(aq) → Fe(OH)₃(s) + 3NaCl(aq)
CaCO₃ oluşturmak için: CaCl₂(aq) + Na₂CO₃(aq) → CaCO₃(s) + 2NaCl(aq)

İlke: İstenen katının katyonunu içeren çözünür bir tuz + istenen anyonunu içeren çözünür bir tuz → az çözünen tuz çöker.

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (2025-2026)

Soru 3 (Sayfa 45, Hidrojen Yakıt Pili)

Yandaki şekilde hidrojen yakıt pili verilmiştir. Anotta ve katotta gerçekleşen yarı tepkimeler:
Anot: 2H₂(g) + 4OH⁻(aq) → 4H₂O(l) + 4e⁻
Katot: O₂(g) + 2H₂O(l) + 4e⁻ → 4OH⁻(aq)
Toplam: 2H₂(g) + O₂(g) → 2H₂O(l)
Buna göre:
a) Yakıt pilinde gerçekleşen tepkimenin türünü yazınız.
b) Toplam tepkimenin oluşum sürecini, sembolik ve alt mikro seviyede tanecik davranışlarını dikkate alarak kısaca açıklayınız.

Cevap:
a) İndirgenme–yükseltgenme (redoks) tepkimesi.
b) Anotta H₂ molekülleri elektron vererek yükseltgenir; oluşan e⁻’ler dış devreden katota gider. Katotta O₂ elektron alarak indirgenir ve su oluşur. Membrandaki OH⁻ iyonları ortamda döngüyü sağlar. Mikro düzeyde H–H bağları kırılır, O=O bağları kırılır, O–H bağları oluşur; enerji elektrik akımı olarak dış devrede kullanılır.

4. Soru: Baryum sülfat, sindirim kanalını radyolojik görüntülemede kullanılır. Laboratuvarda baryum sülfat elde etmek için kullanmanız gereken asit ve baz çiftini belirleyerek tepkime denklemini yazınız.

Cevap: Ba(OH)₂(aq) + H₂SO₄(aq) → BaSO₄(s) + 2H₂O(l)

BaSO₄ suda çok az çözündüğü için çöker ve X-ışınlarını iyi soğurduğundan kontrast madde olarak kullanılır.

Soru 5 (Tabloyu Doldurma)

Soru: Aşağıdaki tabloda günlük hayatta karşılaşılan bazı tepkime türlerine örnekler verilmiştir. Tepkimenin türünü ve genel gösterimini yazınız.

Cevap Tablosu

1. Örnek: İnsan idrarında sodyum, potasyum, klor iyonları çözünmüş hâlde bulunur; belli eşiği aşınca çökelerek böbrek taşı (en yaygın: kalsiyum okzalat, CaC₂O₄) oluşabilir.
Tepkime türü: Çökelme tepkimesi
Genel gösterim: Ca²⁺(aq) + C₂O₄²⁻(aq) → CaC₂O₄(s)

2. Örnek: Mide yanmasını gidermek için Mg(OH)₂ (magnezya sütü) kullanılır; mide asidi HCl ile tepkimeye girerek yanmayı azaltır.
Tepkime türü: Asit–baz (nötrleşme) tepkimesi
Genel gösterim: Mg(OH)₂(s) + 2HCl(aq) → MgCl₂(aq) + 2H₂O(l)

3. Örnek: Asit çözeltilerinin metal kapları delmesi (özellikle Al, Fe, Zn gibi aktif metaller).
Tepkime türü: İndirgenme–yükseltgenme (redoks)
Genel gösterim: M(s) + asit → Mⁿ⁺(aq) + H₂(g)
(Örnek denklem: 2Al(s) + 6HNO₃(aq) → 2Al(NO₃)₃(aq) + 3H₂(g))