10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 240 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı – Sayfa 240 Cevaplar

3.11. Soru

Soru - Koray, Selin ve Selim; dirençlerin seri, paralel ve birleşik bağlanması durumunda eşdeğer direnç ve elektrik akımının dağılımı arasındaki ilişkiyi incelemek için bir çalışma yapmıştır. Deneylerde 36 V’luk üreteç ve 6 Ω’luk özdeş dirençler kullanılmıştır. Kurulan devreler Şekil 1, Şekil 2 ve Şekil 3’te gösterilmiştir.
(Pillerin iç direnci ihmal edilmiştir.)

Buna göre:
a) Devrelerin bağlanma türlerine göre eşdeğer dirençlerini, ana koldan geçen akımı ve en büyük gerilime sahip direnci belirleyerek tabloyu doldurunuz.
b) K, L ve M lambalarının devreden ayrılmadan ışık vermesinin engellenmesi durumunda eşdeğer direnç ve ana kol akımının nasıl değişeceğini kısaca açıklayınız.
c) Yapılan deneylerden yola çıkarak genel sonuçları yazınız.

Cevaplar

a) Devrelerin karşılaştırılması

b) Lambaların kısa devre edilmesi durumunda

• Seri bağlı devrede, K lambası kısa devre yapılırsa devredeki toplam direnç azalır ve ana koldan geçen akım artar.
• Paralel bağlı devrede, L lambasının kısa devre edilmesi eşdeğer direnci küçültür, bu da akımın artmasına neden olur.
• Birleşik bağlı devrede, M lambasının kısa devre edilmesi seri–paralel yapının toplam direncini azaltır ve ana kol akımını artırır.

c) Elde edilen genel sonuçlar

• Seri bağlı devrelerde eşdeğer direnç büyüktür, bu nedenle akım küçüktür.
• Paralel bağlı devrelerde eşdeğer direnç en küçük değeri alır ve en büyük akım bu devrede oluşur.
• Birleşik bağlı devreler, seri ve paralel bağlantıların özelliklerini birlikte taşır.
• Dirençlerin bağlanma biçimi, devredeki akım ve gerilim dağılımını doğrudan belirler.