10. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Sayfa 114-117 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Felsefe Ders Kitabı – Sayfa 114

Uygulama 5.2: İyinin ve Kötünün Yansıması

1. Örnek Olay

Soru: Bu yardımı alan öğrenci siz olsaydınız yardım eden arkadaşınız hakkında ne düşünürdünüz?

Cevap: Bu yardımı alan kişi ben olsaydım, arkadaşımı duyarlı, vicdanlı ve ahlaki değerlere sahip biri olarak düşünürdüm. Böyle bir davranış, insanın başkasının durumunu önemseyebildiğini gösterir.

Soru: Öğrencinin bu davranışını ahlaki bakımdan nasıl değerlendirirsiniz? Gerekçelendirerek açıklayınız.

Cevap: Bu davranış ahlaki açıdan doğru ve erdemlidir. Çünkü çıkar gözetmeden yardım etmek, iyilik ve toplumsal dayanışma bilincinin güçlü bir örneğidir.

2. Örnek Olay

Soru: Güven’in piknik yaptığı alana ertesi gün gittiğinizde gördüğünüz manzara karşısında neler düşünür, hangi adımları atardınız?

Cevap: Bu manzara karşısında üzüntü ve sorumluluk duygusu hissederdim. Öncelikle çevreyi temizler, ardından çevremdeki insanları doğayı koruma konusunda bilinçlendirmeye çalışırdım.

Soru: Güven’in hatasını kabul edip sonuçlarına katlanması, ahlaki açıdan nasıl değerlendirilebilir? Gerekçelendirerek açıklayınız.

Cevap: Güven’in davranışı ahlaki açıdan olumlu ve örnek bir tutumdur. Çünkü hatasını kabul etmek, sorumluluk almak ve zararı telafi etmek, vicdanlı bireyin göstergesidir.

3. Örnek Olay

Soru: Bu davranışın sonucunda kasiyer, durumu fark ettiğinde sizce nasıl davranmalıdır?

Cevap: Kasiyer durumu sakince ve kırıcı olmadan açıklamalı, kişinin hatasını telafi etmesi için uygun bir yol izlemelidir.

Soru: Bu kişinin davranışını ahlaki bakımdan nasıl nitelersiniz? Gerekçelendirerek açıklayınız.

Cevap: Bu davranış ahlaki değildir. Çünkü başkasının hakkını izinsiz almak, dürüstlüğe aykırıdır ve toplumda güven duygusunu zayıflatır.

10. Sınıf Felsefe Ders Kitabı – Sayfa 115

Uygulama 5.2: İyinin ve Kötünün Yansıması

4. Örnek Olay

Soru: Sizce bu genç, neden pişmanlık duymuş olabilir?

Cevap: Genç, arkadaşının hakkını ihlal ettiğini ve yaptığı davranışın doğru olmadığını fark ettiği için pişmanlık duymuştur. Vicdan duygusu, yaptığı hatayı sorgulamasına neden olmuştur.

Soru: Hatasını fark eden ve düzeltmek isteyen gencin bu davranışı, hangi ahlaki ilkeye dayanır? Gerekçelendirerek açıklayınız.

Cevap: Bu davranış vicdan, dürüstlük ve sorumluluk ilkelerine dayanır. Çünkü yanlışı kabul edip telafi etmeye çalışmak, ahlaki olgunluğun ve erdemli davranışın göstergesidir.

5. Örnek Olay

Soru: İtfaiyecinin yerinde siz olsaydınız nasıl davranırdınız? Açıklayınız.

Cevap: İtfaiyecinin yerinde olsaydım, insan hayatının her şeyden üstün olduğunu düşünerek, gerekli güvenlik önlemlerini alıp cesaretle müdahale ederdim.

Soru: İtfaiyecinin cesaret, fedakârlık, özveri gibi ahlaki değerlere sahip olması ve bu değerlere göre davranması hangi kavramla açıklanabilir?

Cevap: Bu tutum erdem kavramıyla açıklanır. Çünkü başkalarının yaşamı için kendi çıkarlarından vazgeçmek, yüksek ahlaki değerleri yansıtır.

6. Örnek Olay

Soru: Siz olsaydınız bu durumda seçiminizi nasıl yapardınız?

Cevap: Ben olsaydım, ailemin beklentilerini dikkate alır, ancak eğitim hakkımdan vazgeçmeden farklı çözüm yolları arardım. Hem çalışıp hem okumayı tercih edebilirdim.

Soru: Bu gencin üniversitede eğitim almayı seçmesi, hangi ahlaki kavramla ifade edilebilir?

Cevap: Bu tercih özgürlük kavramıyla açıklanır. Çünkü birey, kendi yaşamı hakkında bilinçli karar verme hakkını kullanmış ve bu kararın sorumluluğunu üstlenmiştir.

10. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Cevapları – Sayfa 116 (MEB Yayınları)

5. Ünite | Ahlak Felsefesi – Temel Kavramlar ve Değerler

Soru: Aşağıdaki kavramları kendi cümlelerinizle tanımlayınız.

• İyi: İnsanın hem kendisine hem de çevresine fayda sağlayan, doğru ve vicdani davranışlardır.
• Kötü: Topluma zarar veren, haksızlığa ve olumsuzluğa yol açan davranışlardır.
• Vicdan: Kişinin davranışlarını sorgulamasını sağlayan, içten gelen ahlaki pusuladır.
• Sorumluluk: Bireyin yaptığı seçimlerin sonuçlarını kabul etmesi ve gereğini yerine getirmesidir.
• Özgürlük: Başkalarının haklarını çiğnemeden kendi kararlarını verebilme durumudur.
• Erdem: Doğruyu bilmenin ötesinde, doğru olanı kararlılıkla uygulayabilme alışkanlığıdır.

Araştırma – Farklı Kültürlerde Ahlaki Değerler

• Türk kültürü: Yardımlaşma, misafirperverlik ve büyüklere saygı ahlaki davranışların temelidir.
• Japon kültürü: Toplumsal düzen, saygı ve sorumluluk bilinci ön plandadır.
• Hint kültürü: Şiddetten kaçınma ve canlılara zarar vermeme ahlaki bir görev sayılır.
• Afrika kültürleri: Topluluk bilinci ve paylaşma (Ubuntu anlayışı) ahlakın merkezindedir.
• Batı kültürü: Bireysel haklar, dürüstlük ve adalet ahlaki ölçütler olarak kabul edilir.

Uygulama 5-3 – İyilik ve Kötülük Temsili Karakterler

Karakter Tablosu

Değerlendirme:

• Elif, iyiliği temsil eder çünkü toplumsal faydayı ve adaleti önceler.
• Arda, kötülüğü temsil eder çünkü davranışlarında yalnızca kendi çıkarını gözetir.

10. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Cevapları – Sayfa 117

5. Ünite | Ahlak Felsefesi – Uygulama 5-3 (2. Adım)

Soru 1: Tasarladığınız iyi ve kötü karakterlerin bu marketteki davranışları nasıl olurdu?

Cevap: İyi karakter, kriz ortamında soğukkanlılığını korur, insanların temel ihtiyaçlara eşit şekilde ulaşmasını sağlamaya çalışır ve düzeni korumak için sorumluluk alırdı.
Kötü karakter ise güvenlik sisteminin devre dışı olmasını fırsat bilerek bencilleşir, yalnızca kendi çıkarını düşünerek hareket ederdi.

Soru 2: Markette hangi karakterinizin erdemli davranışlar sergileyeceğini düşünüyorsunuz? Gerekçelendiriniz.

Cevap: Erdemli davranış sergileyen karakter iyi karakterdir. Çünkü bu karakter, zor koşullarda bile adalet, yardımseverlik ve dürüstlük ilkelerine bağlı kalır ve toplum yararını gözetir.

Soru 3: Karakterlerinizden hangisi markette vicdanına göre hareket eder? Açıklayınız.

Cevap: Vicdanına göre hareket eden karakter iyi karakterdir. Yaptığı her davranışın başkaları üzerindeki etkisini düşünür ve kimseye zarar vermemeye özen gösterir. Bu durum onun ahlaki bilinç taşıdığını gösterir.

Soru 4: Bu senaryoda her iki karakteriniz de özgürlükleri ve sorumlulukları arasındaki dengeyi koruyabilir mi?

Cevap: İyi karakter, özgürlüğünü ahlaki değerlerle sınırlandırarak sorumluluk–özgürlük dengesini korur.
Kötü karakter ise özgürlüğünü sınırsız görür ve toplumsal sorumluluğu yok saydığı için bu dengeyi kuramaz.

Hikâye Çalışması

Hikâye: Zor Zamanda Ahlak

Şehri etkisi altına alan fırtına, markette bulunan insanları çaresiz bıraktı. Elektrikler kesilmiş, kapılar kilitlenmişti. Market raflarında temel ihtiyaçlar vardı ama düzen yoktu.

İyi karakter, insanların panik yapmaması için konuştu ve “Herkes ihtiyacı kadar alsın.” diyerek adaletli davranılmasını sağladı.
Kötü karakter ise bu ortamda kimsenin fark etmeyeceğini düşünerek fazladan ürün aldı.

Yardım ekipleri geldiğinde marketteki düzen dikkat çekiciydi. Bunun nedeni, vicdanlı ve sorumlu davranışların baskın gelmesiydi. Kötü karakter ise yaptıklarının yanlışlığını fark ederek pişmanlık duydu.

Duygularım: İyi karakter bana güven ve umut verdi çünkü erdemli davrandı. Kötü karakter ise bencilliğiyle hayal kırıklığı oluşturdu.