10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 302-303-304-305 Cevapları Beşgen Yayıncılık

302. Sayfa – 8. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları

A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri “ajans, dergi, muhabir, haber, haber metni, asparagas” ifadelerinden uygun olanıyla tamamlayınız.

Cümleleri verilen kavramlarla (ajans, dergi, muhabir, haber, haber metni, asparagas) tamamlayınız:

1. Bir olay ya da olgu üzerine edinilen bilgiye haber denir.
2. Bilginin gazete, dergi gibi yayın organları ya da radyo, televizyon gibi iletişim araçlarıyla topluma iletilmek üzere hazırlanan güçlü yazıya haber metni denir.
3. Haber metnini yazan, haberi toplayan ve bildiren kişiye muhabir denir.
4. Haber toplama, yayma ve üyelere dağıtma işiyle uğraşan kuruluşa ajans denir.
5. Dergi; siyaset, edebiyat, bilim, teknik, ekonomi vb. konuları inceleyen ve belirli aralıklarla çıkan süreli yayındır.

Tüm boşluklar doğru doldurulmuştur.

B. Aşağıda numara ve harflerle verilenleri doğru biçimde eşleştiriniz. Harfleri numaraların karşısındaki kutucukların içine yazınız.

Numaralı ifadeleri harflerle doğru eşleştiriniz:

Eşleştirmeler tamamıyle doğru yapılmıştır.

C. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazınız:

1. Ters piramit tekniğinde haberin en önemli ayrıntıları metnin başında verilir. → D
2. Ajans haberleri, yetkili kişilerin açıklamalarına dayanan güvenilir haberlerdir. → Y
3. Haber metinleri konularına göre sınıflandırılabilir. → D
4. Manşet, yukarıdan aşağıya doğru ayrılmış dar bölümdür. → Y
5. Spot, gazetelerin ilk sayfasına iri puntolarla konulan başlıktır. → D
6. Haber metninden daha büyük harfli puntolarla dizilen ve başlıktan sonra yer alan haber ayrıntısına sürmanşet denir. → Y

Yanıtlar doğru; açıklama gerekirse:

• 2.maddede “ajans haberleri” genellikle güvenilir olur ama doğrudan yetkili açıklamalara dayalı değilse yanlış bilgi içerebilir.
• 4. maddede “manşet” gazetenin en büyük başlığıdır, dar alan değildir.
• 6. maddede tanımlanan bölüm spot olmalıydı, sürmanşet değil.

Sayfa 303 – 8. Ünite Değerlendirme Soruları

Ç. Aşağıdaki soruların cevaplarını defterinize yazınız.

1. Bir muhabir olsaydınız hangi tür haberleri vermek isterdiniz? Neden?

Cevap: İnsanlara fayda sağlayacak bilimsel ve eğitici haberleri vermek isterdim.
Çünkü bu tür haberler hem bilgilendirici hem de toplumsal gelişime katkı sağlayıcıdır.

2. Haber metinlerinde açık ve yalın bir üslubun benimsenmesinin yararları nelerdir?

Cevap: Haber daha kolay anlaşılır ve geniş kitlelere ulaşır.
Okuyucunun güvenini artırır ve mesaj net biçimde iletilmiş olur.

3. Genel ağda haberleri takip ederken uymamız gereken yasal ve etik kurallar nelerdir?

Doğruluğundan emin olmadığımız haberleri yaymamalı,
kişilerin haklarına saygı göstermeli ve
özel hayatlara müdahale etmemeliyiz.

4. Virgüllü olan bir söz öbeğiyle cümleleri ayırmak için kullanılması gereken bir örnek yazınız.

Cevap: Ahmet, sınıfın en başarılı öğrencisi, bu yıl birincilik ödülü aldı.

5. Sözcükte gerçek ve mecaz anlam farkını açıklayan örnek yazınız.

Gerçek söz: Bugün hava nasıl?
Mecaz söz: Bu kadar basit bir soruyu bilemeyecek misin?

D. Aşağıdaki açık uçlu soruların cevaplarını ilgili alana yazınız.

1. Bu ünitede okuduğunuz haber metninde vefatı konu edilen Türk edebiyatı sanatçısının adı nedir?

Cevap: Rasim Özdenören

2. Bu ünitede Aziz Sancar’la ilgili haber metni ne tür bir yayın organında yayımlanmıştır?

Cevap: Dergi

3. “At ölür(1) meydan kalır(2) yiğit ölür(3) şan kalır(4)” atasözünde 2 numaralı yere hangi noktalama işareti getirilir?

Cevap: Noktalı virgül

4. “... Osmanlı topraklarında hayvanlar için hayata geçirildi.” cümlesindeki altı çizili kelime niçin bitişik yazılır?

Cevap: “Hayata geçirildi” ifadesi özel kurallı birleşik fiil olduğu için bitişik yazılır.

E. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. Aşağıdakilerin hangisinde verilen bilgi yanlıştır?

A) Genel ağ haberlerine farklı cihazlarla erişilebilir.
B) Genel ağdaki haberlerde bilgi kısa sürede güncellenebilir.
C) Genel ağdaki haberler her açıdan güvenilir kaynaklardır.
D) Genel ağ haberleri, yazılı basının ve görsel medyanın birçok özelliğini içerir.
E) Genel ağ haberlerine izleyicinin, okuyucunun yorum yapma olanağı vardır.

Doğru Cevap: C
Genel ağda yayımlanan tüm haberler her zaman güvenilir değildir. Kaynağı doğrulanmalıdır.

2.
I. Yorum içermesi
II. İnandırıcı olması
III. Belgelere dayanması
IV. Okuru meraklandırması
V. Süslü bir üsluba sahip olması

Yukarıdakilerden hangi ikisi haber metninin özelliği değildir?

Doğru Cevap: B) I ve V

• I. Yorum içermesi ❌ → Haber metni yorum içermez, tarafsız ve nesneldir.
• V. Süslü bir üsluba sahip olması ❌ → Haber dili açık, sade ve anlaşılır olmalıdır, süslü anlatım haber metnine uygun değildir.
• II. İnandırıcı olması ✅ → Haber metninin temel amacı gerçek ve inandırıcı bilgi vermektir.
• III. Belgelere dayanması ✅ → Güvenilir bilgi için kaynak veya belgeye dayanması beklenir.
• IV. Okuru meraklandırması ✅ → Giriş kısmı genellikle okuyucuyu metne çekmek için dikkat çekici olur.

Sonuç: I ve V maddeleri haber metni özellikleri arasında yer almaz, bu yüzden doğru seçenek: B şıkkıdır.

3. Aşağıdakilerden hangisi 5N1K kuralındaki sorulardan biri değildir?

A) Kiminle B) Nasıl C) Ne zaman D) Neden E) Nerede

Doğru Cevap: A) Kiminle
5N1K soruları: Ne, Nerede, Ne zaman, Nasıl, Neden, Kim
“Kiminle” sorusu bu kurala dahil değildir.

304 – 305. Sayfa / 8. Ünite – Yaşlandıkça Okuma Hızımız Azalır mı?

4. Soru: “Öte yandan, hem duyduğumuz hem de okuduğumuz sözcük ve cümlelerin işlenerek kısa süreli depolandığı bellek birimine fonolojik döngü (seslendirme döngüsü) deniyor.”
Bu cümlede yay ayraç (parantez) neden kullanılmıştır?

Doğru Cevap: D) Cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgi için kullanılmıştır.
➡ “Seslendirme döngüsü” ifadesi, “fonolojik döngü” terimini açıklamak için verilmiştir.

5. Soru: “İnsanların çoğu yaşlandıkça görme duyularının sağlığından bağımsız olarak okuma hızında düşüş deneyimler.”
Bu cümleyle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Doğru Cevap: D şıkkıdır.

Çünkü cümlede yüklem olan "deneyimler" fiili sonda yer almaktadır, yani özne + yüklem sıralaması vardır, bu da kurallı cümle tanımına tam olarak uyar.

6. Soru: Aşağıdakilerden hangisi kurallı, olumlu, birleşik bir isim cümlesidir?

Doğru Cevap: E) Çevresel görüş alanındaki harf yoğunluğu arttıkça yaşça büyük katılımcıların daha fazla kavrayış hatası yaptıklarının belirlenmesi de araştırmanın bulguları arasında.

➡ Bu cümle:

• Kurallı (özne + yüklem sırası doğru),
• Olumlu (olumsuzluk eki yok),
• Birleşik (yan cümlecik içeriyor),
• İsim cümlesi (yüklem fiil değil, "bulgular arasında" isimdir).