10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 291-292-293-294 Cevapları Beşgen Yayıncılık

Metne Hazırlık Cevabı (1. Soru)

Aziz Sancar hakkında kısa bilgi:
Aziz Sancar, 1946 yılında Mardin’in Savur ilçesinde doğmuş, moleküler biyoloji ve biyokimya alanında çalışmalar yapmış, DNA onarımı üzerine yaptığı araştırmalarla 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü almış bir Türk bilim insanıdır. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra ABD’de eğitimine devam etmiştir. Gençlere ilham veren öncü bir bilim insanı olarak tanınır.

2. Metin: Aziz Sancar’dan Beyin Tümörüne Karşı EdU Sürprizi – Özet

Ana fikir: Aziz Sancar ve ekibi, EdU adlı molekülün beyin tümörü tedavisinde kullanılabileceğini keşfetmiş; bu gelişme, özellikle glioblastoma gibi zor tümörlerin tedavisinde umut verici bir gelişme olarak görülmüştür.

Metinden önemli bilgiler:

• Sancar, DNA’nın onarım mekanizmasını haritalayan çalışmasıyla Nobel kazanmıştı.
• EdU molekülü, normalde DNA hasarı olmayan hücreleri hasarlı gibi göstererek DNA onarım sistemini tetikliyor.
• Bu molekül, glioblastoma gibi zorlu tümörlerde hücrelere zarar vermeden etkili olabilir.
• EdU, beyin tümörü hücrelerini hedef alan yeni nesil tedavi umudu doğurmuştur.
• PNAS dergisi bu keşfi büyük bir başarı ve tesadüf olarak nitelendirmiştir.

293. Sayfa – Metni Anlama ve Çözümleme

1. Bu haber metninin konusunu, hedef kitlesini ve muhabirin amacını aşağıda belirtilen yerlere yazınız.

• Konu: Aziz Sancar’ın EdU molekülüyle beyin kanseri tedavisine yönelik yaptığı bilimsel keşif.
• Hedef Kitle: Bilim ve sağlık alanına ilgi duyan araştırmacılar, akademisyenler, öğrenciler ve genel okuyucular.
• Amaç: EdU molekülünün beyin tümörü tedavisinde umut vaat eden etkisini duyurmak ve bu bilimsel gelişmenin önemini topluma aktarmak.

2. Metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi arasındaki ilişkiyi açıklayınız.

Metnin konusu, bilimsel bir keşif olan EdU molekülünün kanser tedavisindeki etkisidir. Bu konu, bilimle ilgilenen ve sağlık alanındaki yenilikleri takip eden bir hedef kitleye yöneliktir. Amaç ise bu keşfin önemini vurgulamak ve okuyucuyu bilimsel bir gelişmeden haberdar etmektir. Bu üç öğe birbiriyle doğrudan ilişkilidir; konu ve amaç hedef kitleye göre belirlenmiş, bilgi verme amacıyla şekillenmiştir.

3. Okuduğunuz metinden hareket ederek haber metinlerinin ortaya çıkmasında sözlü ve yazılı kültürün, toplumsal değişimlerin ve etkileşimlerin etkisi üzerine bir değerlendirme yapınız.

Haber metinleri yazılı kültürün bir ürünüdür. Yazılı kültür, bilginin kalıcılığını ve yaygınlaşmasını sağlar. Toplumsal değişimlerle birlikte bilimin ve teknolojinin ilerlemesi, haber metinlerinin içeriğini belirler. Aziz Sancar’ın keşfi gibi gelişmeler yazılı kültür aracılığıyla toplumun bilgisine sunulur. Bu da bilimsel farkındalığı artırır ve bireylerin bilimsel gelişmeleri takip etmesine olanak tanır. Yazılı kültür, toplumla bilim arasında bir köprü kurar.

4. Bu haber metninde ağırlıklı olarak hangi anlatım biçimi kullanılmıştır? Neden?

Bu haber metninde açıklayıcı anlatım biçimi kullanılmıştır. Çünkü metnin amacı, okuyucuya bilimsel bir gelişmeyi açık, sade ve anlaşılır bir dille aktarmaktır. Bilimsel bir konudan bahsedildiği için bilgi verme ve öğretme amacı güdülmüş, betimleyici ya da öyküleyici anlatıma başvurulmamıştır.

5. Okuduğunuz metinde söz sanatlarının olmamasının gerekçeleri nelerdir? Açıklayınız.

Metinde söz sanatlarına yer verilmemesinin nedeni, aktarılmak istenen bilginin nesnel ve bilimsel olmasıdır. Söz sanatları anlamı süsler ve yoruma açık hâle getirebilir. Ancak bu metinde amaç, bilgiye dayalı ve doğru içerik sunmak olduğu için sade ve doğrudan anlatım tercih edilmiştir. Bu da haberin güvenilirliğini artırır.

6. Bir bilim insanımızın dünya çapında başarılara imza atması sizde ne tür duygular uyandırır?

Böyle bir başarı, ülkemiz adına büyük bir gurur ve sevinç kaynağıdır. Türk bilim insanlarının dünya çapında başarılar elde etmesi, hem genç nesillere ilham verir hem de ülkemizin bilimsel potansiyelini gösterir. Aziz Sancar’ın bu başarısı, bizlere bilimsel çalışmanın ne kadar kıymetli ve etkili olduğunu bir kez daha hatırlatır.

7. Metinde ortaya konulan düşüncelerin kanıtlanmasına örnek gösteriniz.

Metinde birçok düşünce, bilimsel veriler ve somut bulgularla desteklenmiştir. Örneğin:

“EdU’nun kan-beyin bariyerini geçme özelliği ve kanserli hücrelerde onarım mekanizmasını tekrar tekrar tetiklediği, deneylerle kanıtlanmıştır.”

Ayrıca: “Fare testlerine başlanacağının belirtilmesi” de bilimsel sürecin devam ettiğini ve düşüncelerin deneylerle desteklendiğini gösteren bir kanıttır.

Bu gibi ifadeler, metnin bilimsel düşünceyi kanıtlama amacı taşıdığını gösterir.

Sınıf İçi Etkinlik – Sayfa 294

Olay nedir?

Dede Korkut Kitabı’nın yeni bir nüshasının bulunması.

Olay nerede yaşanmış?

İran’ın Türkmen Sahra bölgesindeki Gümbed şehrinde.

Olay ne zaman yaşanmış?

2018 yılının Aralık ayında.

Olay kim yaşamış?

Veli Muhammed Hoca.

Olay niçin önemlidir?

Türk edebiyatının en önemli eserlerinden biri olan Dede Korkut Kitabı’nın yeni bir nüshasının bulunması, Türk kültürü ve tarihi açısından büyük bir keşif niteliği taşımaktadır.